Nghĩ mệt nghỉ trong mùa hè

“Tự do!

Nhân danh ngươi thiên hạ gây ra biết bao tội ác”.
( Liberté!

Que de crimes l’on commet en ton nom!)

Dẫn nhập:
Quyết định lôi bài “phù phiếm luận” thứ 3 - viết tay- đã rũ bụi mờ từ ngăn kéo ra gõ lại, tôi chỉ mong manh hy vọng bài viết nầy đến được với người đọc. Bởi lẽ chủ đề có vẻ “lạc lỏng”, quá thời điểm trước cao trào “du lịch-áp phe” của một số khá đông người Việt xa xứ -kể cả cựu Phó Tổng Thống VNCH, Nguyễn Cao Kỳ…Nhông- trước đây xin định cư ở vùng đất tự do với tư cách “tị nạn cộng sản”.

Dù vậy, cũng xin mời quí độc giả đi ngược thời gian, sống lại không khi sôi sục mùa hè 1992, với một số quá đông chính “khứa” đột ngột xuất hiện, đăng đàn ồn ào “quậy” tối đa cho lá bài cũ rích “hoà hợp hoà giải dân tộc”, một lá bài đã khiến phe quốc gia “chết chùm” dưới tay cộng sản…Các chính khứa nầy vẫn chưa tởn chiêu bài phỉnh gạt siêu đẳng của Bắc Bộ Phủ mà chính họ đã, hoặc vô tình hoặc cố ý nối giáo cho giặc thôn tín miền Nam. Để rồi chính họ đã phải vượt biên tìm đất sống! Thế mà, ngựa quen đường cũ, chứng nào tật nấy: lúc nào họ cũng chực chờ “xin làm em nuôi” của đại ca “kách mệnh rải phóng”!

Bài viết cách đây 16 năm của tôi không thấy được ánh sáng mặt trời vì anh chủ báo nhà tôi sợ “đụng chạm” tới ông bạn “đo đỏ” Té-U của anh đang chí choé cổ võ cho lá bài đã một thời đốt cháy thành phần thứ ba -tiếng bình dân gọi là thành phần “chàng hảng”- của các đồng chí “hồng hồng” của ông ta (“chuyên viên” kách-mệnh-miệng), trước 75 đã từng “can cường” an toàn nơi hậu phương, hùng hỗ “dấn thân”(sic!) đả phá một chính thể mà các bạn ông và nhiều anh em khác, bạn tôi, đang xả thân ngoài tiền tuyến để bảo vệ thể chế tự do đó… (xin nhớ lại “Nghĩ trong một xã hội tan rã” của Thế Uyên, xuất bản trước 1975)… Để rồi sau đó cả bọn phải cụp đuôi leo lẻo chối bỏ lý tưởng chính trị cao siêu “đứng trên mọi lập trường” do chính họ chủ xướng, thậm chí còn tố cáo lẫn nhau để lập công, ngõ hầu dễ bề liếm tay những ông chủ mới, xin… chứng chỉ hạnh kiểm tốt với Bắc Bộ Phủ!

Người viết đoán trước sẽ làm phật lòng một số văn và thân hữu khi quyết định cho bài viết xa xưa nầy hồi sinh, nhưng chỉ còn biết tự nhủ mình ở trong thế chẳng đặng đừng: Tức nước vỡ bờ!..
Thôi thì cũng chỉ là…phù phiếm luận!

-LTL-
(Xứ Tuyết, mùa hè 2008)
***
Nghĩ mệt nghỉ trong mùa hè

Gần hai năm nay, trong tình trạng suy thoái toàn cầu, với nền kinh tế càng lúc càng xuống dốc trầm trọng, có một loại bi-zi-nết, chằng những liuôn luôn đứng vững mà càng ngày càng có cơ hội phát triển mạnh mẽ: ngành sản xuất mũ trong cộng đồng người Việt hài ngoại.
Lý do thành công tương đối dễ dãi của ngành nghề nầy cũng dễ hiểu: Nhân công không cần khả năng chuyên môn nhiều nên lương bổng không thành vấn đề. nguyên liệu cũng không khan hiếm nên giá thành không quá cao. Trở ngại đáng kể nhất trong nghề nầy là không thể làm ăn cá thể và thầy nhiều hơn thợ. Thầy chỉ tốn nước miếng -nhiên liệu dồi dào, bất tận- và mỏi miệng. Thợ, tốn bút mực, giấy và…mỏi tay!
Đặc điểm của kỹ nghệ nắn mũ là nhà sản xuất giao hàng tận nơi -thường thì đội mũ lên đầu khách hàng luôn- hoàn toàn miễn phí; không cần biết khách có đồng ý nhận hay có vừa lòng về món hàng không: Một loại làm ăn mà chủ không thâu tiền, khách khỏi chi tiền thì…đôi bên cùng có lợi chăng?
Không! Bởi mấy cái mũ tặng phờ-ri khiến người nhận chẳng những khó chịi mà đôi khi còn bị u đầu vỡ trán, thân bại danh liệt vì…có thể bị «bề hội đồng». Và dĩ nhiên các «nạn nhân» sẽ trả đũa :
Bên cho cả quyết –và lương tâm rất yên ổn- bên bị cho phải lãnh cái mũ làm sẵn như các giá phải trả cho lối lý luận «chàng hảng», tiền hậu bất nhất của mình, thể hiện qua lượng nước bọt phun ra khi tuyên bố vun vít và lượng bút mực bôi đen hàng tấn giấy in thành sách báo.
Bên bị cho phản pháo bên cho «chụp» mũ mình, có thái độ cả vú lấp miệng em, ỷ chúng hiếp cô bằng những quan đìểm đã lỗi thời, quá bảo thủ, câu nệ, cố chấp…, phản động (réactionnaire), theo nghĩa chống tiến bộ.
Trong thế trận loạn mũ nầy, bên nào cũng tự cho mình nặng lòng với quê hương, dân tộc, đầy thiện chí và thiện ý bảo vệ tiền đồ tổ quốc. Bên thì quả quyết mình nói tiếng nói chính thống của toàn bộ kiều bào đã xa lìa quê cha đất tổ vì cộng sản. Bên lại khẳng định mình phát ngôn trung thực ước vọng thâm sâu của đa số thầm lặng trong tập thể ly hương. Có điều, trong cơn hăng say đấu trí, cả hai bên đều quên mình đều là di dân định cư nơi những miền đất lạ, nghìn trùng xa cách với quê mẹ vẫn còn nằm gọn trong mẻ lưới búa liềm cộng sản, nơi đó người dân đói rách, cơ cực hầu như chẳng hề hay biết -do sự bưng bít của nhà đương cuộc- rằng đang có cuộc chiến nước-bọt-bút-mực giữa những anh chị em thừa cơm ấm áo, mà họ có dịp nhìn qua cung cách «áo gấm về làng» của đoàn Việt kiều du lịch.

Kẻ viết bài nầy tự nhận quê mùa, dốt nát, lại thêm ấu trĩ về chính trị. Nếu không, hắn đã không ngoan ngoản vào ngồi tù cộng sản, đã chẳng lặng lẽ biệt xứ sau khi ra khỏi vòng kẽm gai cải tạo để chợt khám phá mình ra nhà tù nhỏ để bước vào nhà tù lớn nhốt cả một dân tộc. Thế nhưng, đã trót sinh ra da vàng mũi tẹt, dù là dân ngu khu đen, hắn cũng xin mạo muội góp vài ý kiến để thỉnh ý quí tiên sinh cao kiến đang lâm trận và quyết cùng nhau ăn thua đủ, đồng thời nêu lên vài thắc mắc mong quí vị giải đáp.
Trước tiên, hắn xin dành phần nhận định ai đúng ai sai cho toàn thể người Việt lưu vong trên khắp thế giới. Hắn cũng xin miễn đề cẫp tới những tay trốn quân dịch hoặc lính kiểng lính ma, những tay đã trục lợi trong chiến tranh (hầu hết đã bỏ chạy trước ngày 30.4.75 ) và hiện nay thường to mồm nhất, đòi chiến đấu tới cùng với cộng sản, cũng hăng say nhất trong chiến dịch chụp mũ những ai không đồng quan điểm với mình. Cũng miễn nói tới những tên Việt Cộng chính hiệu con nai vàng, trá hình len lỏi vào các tập thể người Việt tị nạn để thực hiện công tác tuyên vận cho CSVN.
Điều kiện tiên quyết đặt xong, hắn xin ngỏ lời với quí vị bên chiến tuyến chống cộng, mà hắn vốn dành rất nhiều thiện cảm, bởi vì hắn cùng cảnh ngộ với họ: cửa nát nhà tan, gia đình ly tán, tủi nhục sống kiếp lưu đày, có thân nhân bè bạn phơi xác trên trận địa. bỏ mình nơi rừng sâu nước độc của các lò cải tạo, rã thây trong lòng biển cả qua những chuyến vượt biển tìm tự do, v.v…Hắn hiểu họ không thể nào chịu nổi những kẻ đã có thời cùng chiến tuyến với họ, đã cùng bỏ nước ra đi vì bạo quyền, nay lại trở cờ, lăm le trích máu ăn thề với bọn người đã cưỡng chiếm quê hương xứ sở họ bằng chiêu bài xoá bỏ hận thù, xoá bỏ ranh giới quốc cộng, xù bài làm lại từ đầu…Thoạt nhìn, tưởng giải pháp chi mới mẻ, nhưng ngó kỹ lại chẳng qua là lá bài cũ rích «hoà hợp hoà giải dân tộc» lừa bịp mà cộng sản và tay sai đã đem ra «câu» mấy tay nhẹ dạ đứng ra hô hào, cổ võ dân chúng, dối gạt dư luận thế giới để trói tay chân VNCH -được mô tả như bọn diều hâu háo chiến- đem tế thần cho lá cờ đỏ sao vàng qua trung gian của thầy cúng MTGPMN. Hắn cũng thông cảm cơn phẫn nộ của họ và nghĩ rằng phản ứng dữ dội của họ là hợp lý hợp tình.
Tuy nhiên hắn muốn hỏi nhóm chống cộng sát ván nầy vài điều:
-Quí vị có chủ trương chỉ duy nhứt dùng bạo lực để lật đổ chế độ cộng sản hay không? Giả thử câu trả lời là có và quí vị đã thành công trong công cuộc giải thoát đất nước khỏi gông cùm cộng sản, quí vị có tập trung những ai đã từng phục vụ dưới chế độ XHCNVN vào trại cải tạo, như CS đã làm không? Nếu có, quí vị có ý thức CSBV đã cai trị phần đất tự do trước đây của VNCH đã bao nhiêu chục năm rồi chưa? Ai sẽ phải bị đưa đi cải tạo cùng với đám tàn dư CS đây, nếu không là thân nhân của chúng ta đã dây mơ rễ má với chế độ đương thời? Và ai sẽ «thăm nuôi» đám tân cải tạo viên nầy? Cũng lại là thân nhân của thân nhân chúng ta còn kẹt lại ở VN, đúng không? Như vậy, chúng ta sẽ tái diễn cái màn nhà tù nhỏ trong nhà tù lớn? Đó phải chăng là giải pháp hoà bình vĩnh cửu cho VN? Hay lại chế độ nầy lật đổ chế độ khác, chế độ khác lại lật đổ chế độ khác nữa: một chuỗi cải tạo nối liền cải tạo? Cải tạo triền miên cho tới khi tuyệt giống luôn chăng?
-Quí vị có nghĩ chống cộng là phải nhắm mắt nhắm mũi chống, xây pháo đài kiên cố bảo toàn lực lượng, chặc đứt mọi liên lạc với những ai không đồng quan điểm chống cộng triệt để với mình, là không thức thời trước những chuyển biến mới mẻ trên thế giới, kiểu như con đà điểu vùi đầu trong đống cát trốn tránh sự thật, như con ngựa nghe hơi cọp, chúi đầu vào bụi cây phóng hai chân sau đá túi bụi mà không cần biết có đá trúng cọp hay trúng đồng loại chăng?
-Cho tới nay, CSVN vẫn còn bị cô lập vì họ cuồng tín, giáo điều, ngoan cố. Quí vị có nghĩ, với thái độ khép kín, vạch vòng rào chỉ đạo tư tưởng. nhằm «làm sạch» hàng ngũ chống cộng trong tập thể di dân, đẩy các thành phần «lừng khừng», «ba phải» mà quí vị cho là «đoàn tuyên vận» làm lợi cho CS ra khỏi vòng rào phòng thủ, quí vị sẽ dần dần tự cô lập chăng? Đó là chưa kể thái độ bài xích quá quắc của quí vị có thể xô hẳn họ về phía tuyến đối nghịch. Chúng ta đã chửi CS «độc quyền yêu nước», lẽ nào chúng ta lại muốn «độc quyền cứu nước» sao?
Rõ ràng những cuộc đấu khẩu, bút chiến trong tập thể ly hương được CS thứ thiệt vỗ tay khoái trá đốc xúi. Họ thừa dịp chửi quí vị «già nua, lẩm cẩm, sắt máu...»; đồng thời đóng dấu ấn «tiến bộ, yêu nước» trên cái mũ mà quí vị đã chụp lên đầu những người trước đây đã có thời là chiến hữu của quí vị (mà tới nay chưa chắc họ đã rời bỏ hàng ngũ tranh đấu cho tự do). Và cái dấu ấn đó là bản án tử hình cho những người đôi khi chỉ là nạn nhân của những tị hiềm nhỏ nhen, tranh chấp cá nhân, bởi họ quả thực bị kẹt giữa hai lằn đạn không lối thoát: Trở về với cộng đồng người Việt tị nạn thì bị xua đuổi như hủi, ngã theo CS thì cũng sẽ tiêu tùng sau khi bị chúng khai thác. Chụp mũ cho những ai không đồng chính kiến với mình -lắm lúc chỉ đơn giản vì mình không ưa họ thôi- vốn là một hiện tượng quá phổ quát hiện nay, một thứ monnaie courante!
Có bao giờ hai bên chụp và bị chụp nhận ra, trong trận chiến tung mũ nầy cộng sản mới thực sự là tay chủ động và trục lợi tối đa: mượn tay bên bị chụp đánh quí vị và mượn tay quí vị đập những người «lính đặc công tự nguyện» nầy (dưới cái nhìn của CS) để khỏi bận tâm thanh toán họ sau đó. Một viên đạn trúng hai con chim. Kết quả y như CS dự kiến: hàng ngũ chống cộng rối bời, phân hoá…Gà một chuồng bôi mặt đá nhau. Bạng duật tương trì, ngư ông đắc lợi!
Để tạm kết phần sơ vấn, xin hỏi quí vị có bao giờ thấy phe CS chụp mũ nhau là «bọn quốc gia» chưa? Có bao giờ họ bôi phân trát trấu nhau kịch liệt như phía VNCH chưa?
*
Đến đây, hắn xin góp ý với phe tự coi là «đứng trên» mọi thù hằn dai dẳng giữa hai bên quốc-cộng. Đồng ý, oán thù nên cởi, không nên buộc. Thế nhưng xin hỏi quí ngài có thử «nhóng ý» CS xem họ đã sẵn sàng hạ bảng XHCN xuống chưa?
Tình thật, hắn không thể nào không nghĩ quí vị đang làm một việc hết sức ngộ nghĩnh và ngây thơ -có thể cũng hết sức«dễ thương»- của đám «đâm sau lưng chiến sĩ» trước đây, khi cuộc chiến đã tới hồi gay go đối với người lính cộng hoà đang khốn đốn vì tiềm năng chiến đấu sút giảm thê thảm (do đồng minh Hoa Kỳ đơn phương hạn chế tiếp vận vũ khí, chiến cụ, đạn dược…) trước hoả lực kinh khiếp của đội quân Bắc phương xâm lược (được đồng minh Liên Xô cùng các chư hầu trang bị càng lúc càng tói tân, hùng hậu) đang tiến như vũ bão, với quyết tâm nuốt trọn miền Nam Việt Nam. Điển hình là nhóm Phật giáo, Công giáo «yêu nước», không ngừng xách động chống phá chính quyền thời đó, đầu độc dư luận trong và ngoài nước. Hắn không thể không nghĩ quí vị là thối thân của bà vải Huỳnh Liên, bà già lẻo mép Ngô Bá Thành, sanh viên Huỳnh Tấn Mẫm, học sanh Lê Văn Nuôi (hai chuyên viên xách động xuống đường), đám chính khứa già hàm Vũ Văn Mẫu, Trần Ngọc Liễng, Lý Quí Chung, Ngô Công Đức, Hồ Ngọc Nhuận, Hồ Ngọc Cứ…, đám thầy giáo «chung thân bất mãn» Lý Chánh Trung và đám trí thức làm-dáng-thiên-tả-chuyên-viên-mỵ-dân, Cha «nội» Huỳnh Công Minh -linh mục made in nón cối- người đã ngang nhiên đổi phương châm muôn thuở của người Ki tô hữu «Mến Chúa, Yêu người» thành «kính Chúa, yêu nước»…(XHCN!); và còm-pa-nhi linh-mục-quốc-doanh-chuyên-viên-dối-gạt-lọc-lừa tín hữu. Chưa kể «chất xám» ngoại hạng lãnh đạo công cuộc khuấy phá tinh vi hàng ngũ quốc gia: Siêu-Ngồi-Trên-Thiết-Trí-Quanh…các cuộc «đi đêm» móc nối với các đồng chí đỏ!
Các tiên sanh nầy cũng đã một thời lớn họng kêu gào hoà hợp hoà giải dân tộc, tự phong mình là «thành phần thứ ba». Và câu trả lời đã tức khắc đến với họ ngày 30 tháng 4 năm 1975! Vì tự cho mình đứng trên hai lập trường đối nghịch -thành phần thứ 3 mà!- nên họ không có lập trường khi cuộc chiến ngã ngũ, có kẻ thắng người thua. Thật quá «lô-gích », CS cho họ đứng ngoài cuộc chơi luôn! Và cái mà họ khan cổ la lối -hoà hợp hoà giải dân tộc- đã được kẻ chiến thắng vin vào để buộc tất cả phải hợp tấu tôn vinh XHCX!
Hắn muốn hỏi quí vị, nếu giải pháp «xù bài làm lại từ đầu» có cơ thành tựu -hắn nghi lắm, vì hiệp định Paris đã được các cường quốc hỗ trợ bằng chữ ký bảo đảm của mình, cũng có chủ trương hoà hợp hoà giải dân tộc đó chứ, nhưng vẫn có ngày 30.4.75, với hằng hà sa số trại cải tạo như thường! Đặt giả thuyết CS «ngoan hiền» nhường ngai cho quí vị, phía VNCH cũng «khoan nhượng» để yên cho quí vị cai trị dân, quí vị sẽ dựa vào thế lực nào đây để cầm quyền? Phe CS dĩ nhiên vẫn còn rất đông, rất mạnh. Phía VNCH cũng không phải là một lực lượng không đáng kể. Họ khó có thể dễ dàng quên Hoàng Phủ Ngọc Tường với mồ chôn tập thể ở Huế trong Tết Mậu Thân, nghĩa trang Quân Đội, Mạc Đỉnh Chi và một số nghĩa trang khác bị san bằng…
Liệu quí vị có dám tái lập những kỳ đài ở những nơi đã bị xoá hết dấu vết kể trên, như những di tích lịch sử chăng? Nếu có làm, cũng là lẽ công bằng theo chính sách hoà hợp hoà giải dân tộc của quí vị, bởi vì phía cộng sản đã có và chắc chắn vẫn duy trì các nghĩa trang, các đài «liệt sĩ», lăng Bác, v.v…Hay, nếu đã nhất định xù bài làm lại từ đầu quí vị có dám quyết liệt san bằng hết mọi chứng tích còn mang dấu vết của «cuộc chiến tương tàn» từ 1945 tới nay chăng?
Dựa trên bài học lịch sử hắn nghĩ, khi muốn hoà giải hai phe đối nghịch, nếu là hai nước lâm chiến, nước đứng ra hoà giải phải được cả hai nước liên hệ chấp thuận. Nếu là hai phe lâm chiến trong một nước, người hoà giải cũng phải được hai phe đồng ý ủy nhiệm. Vậy, xin hỏi quí vị đã được cả hai phe quốc-cộng công khai hay bí mật ủy nhiệm chưa? Nếu câu trả lời là không thì hắn lại liên tưởng tới trò hề Dương Văn Minh trước đây : Vị «tổng thống cuối cùng» của VNCH cũng đã có «sáng kiến» đứng trên mọi lập trường đối chọi để kêu gọi hoà giải. Dẫu đang ngồi trong dinh Độc Lập, trên nóc treo Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ, ngài tông thống siêu lập trường rốt cuộc đã cầm cờ trắng nghênh đón phía bên kia! Bởi vậy, hắn e ngại khi thấy trong hàng ngũ quí vị có người chủ trương bôi cả cờ đỏ sao vàng lẫn cờ vàng ba sọc đỏ!
Cờ đỏ sao vàng đang ngang nhiên phất phới ở nội địa và không có dấu hiệu nào khả dĩ cho thấy nó sẽ yên lành được hạ xuống. Dĩ nhiên, quí vị có thể hư vô hoá nó trong tâm tưởng, nhưng muốn thực sự bôi xoá nó, chắc chắn quí vị cũng phải thổ huyết đôi ba chậu, vì còn rất nhiều tay súng bảo vệ nó.
Với cờ vàng ba sọc đỏ, cố nhiên quí vị có thể xoá bỏ trong tâm trí; nhưng cũng rất khó, bởi hầu hết quí vị đã sinh sống ở một môi trường mà nó đã có thời tung bay rạng rỡ. Nhưng muốn cổ súy bôi xoá nó thực sự, quí vị phải tự chế đừng tới tham dự các sinh hoạt cộng đồng của người Việt hải ngoại -nơi nó luôn luôn được trân quí ngước chào nghiêm chỉnh- phải vận dụng tối đa tim óc mình xoá nhòa trí nhớ để tẩy sạch hoài niệm về lá quốc kỳ đã gắn chặt với những nỗi vui buồn của chúng ta, những người đứng bên hàng ngũ bênh vực tự do. CS đã san bằng hay đào mả những tử sĩ thân nhân, bè bạn chúng ta đã vĩnh viễn nằm xuống trên phần đất VNCH trước đây. Lẽ nào quí vị đan tâm lột bỏ lá cờ vàng ba sọc đỏ đã bó thây hoặc bao phủ quan tài họ, xé cho tan tành để đẹp lòng người anh em phía bên kia, để dọn đường cho một giải pháp hoà giải mà hắn thoáng thấy chung cuộc quí vị sẽ lại cầm cờ trắng đứng bên ngoài chơi như tổng-thống-chợ-chiều DVMinh! Trò chơi có đáng thắp đèn cầy chăng? (Le jeu en vaut-il la chandelle?)

Bởi các lẽ trên, theo ngu ý, trong tuơng lai, nếu có một giải pháp nào cho nước Việt Nam đỡ nghèo khổ, đói rách hơn, giải pháp đó phải thoát thai từ việc hai phía quốc-cộng khởi đầu ngồi lại với nhau trong hai tư thế, với hai lá quốc kỳ tiêu biểu cho lý tưởng mà họ đã theo đuổi và tranh đấu bấy lâu nay.
Từ đó, người hoà giải sẽ đóng vai trò xoa dịu những va chạm chắc chắn sẽ có giữa hai quan điểm giải quyết vấn đề cho một nước Việt Nam dung hoà mọi khuynh hướng chính trị. Cũng từ đó, một quốc dân đại hội mới có đủ thẩm quyền hoá giải hai lá cờ đối nghịch thành một quốc kỳ duy nhất cho một Việt Nam thực sự hoà bình, thịnh vượng, tự do. dân chủ…
Dĩ nhiên, đây chỉ là ước mơ thật bình thường của người viết bài nầy, không nhất thiết «độc đáo, duy nhất đúng» và chắc chắn mang nhiều sắc thái không tưởng (utopique), so với hiện trạng nước nhà.

*

Chót hết, xin nêu hai câu hỏi dưới đây với hai phe đang quần thảo:
1- Quí vị chủ xướng tàn sát tới tên CS cuối cùng? Liệu quí vị có bỏ chạy trước như ngày 30.4.75 nữa chăng? Và quí vị có chuẩn bị vùng đất nào khác để tái định cư những ai, vì theo quí vị, sẽ kẹt lại VN lần nữa chăng?
2- Quí ngài mời gọi mọi người hoà hợp hoà giải với bên kia trong tình anh em cốt nhục, cùng một cội nguồn Cha-Lạc-Long-Quân-Mẹ-Âu-Cơ ? Nếu thất bại lần nầy, lần tới quí ngài định sẽ hô hào một cuộc phiêu lưu chính trị nào nữa đây? Và phiêu lưu trên phần đất nào, quê nhà hay quê người?
Trong khi chờ đợi được giải đáp, hắn hi vọng hai bên sẽ nghĩ đã tới lúc ngồi lại đối thoại với nhau, hơn là chụp mũ loạn xà ngầu, để thông hiểu thêm lập trường của nhau, trước khi nắm tay nhau đến nói chuyện với cộng sản.
Ngoại trừ những tên chống cộng chuyên nghiệp -chống cộng như một loại job- những tên hoạt đầu chính trị (đi hàng hai như một dịch vụ đầu tư), hắn không bao giờ phủ nhận thiện ý của quí vị, quí ngài, vốn tha thiết với quê hương, xã tắc. Thế nhưng, đôi khi hắn tưởng cần nhắc lại câu nói rất thường tình của người xưa để tự cảnh tỉnh: «Địa ngục đầy rẫy ý hướng tốt» (L’enfer est pavé de bonnes intentions!)…

Thôn trang Đổ-Lá-Đầy-Ấp-Mơ, Xứ Tuyết
-Lê Tấn Lộc-